Ülkemizde uygun organ temininde yetersizlik sonucu organ nakli bekleyen hastaların listesi gün geçtikçe artmaktadır. Bu sayede organ nakli bulunan birçok hasta nakil beklerken kaybedilmektedir.
İçindekiler →
Organ nakli nedir?
Organ transplantasyonu veya organ nakli, donör tarafından verilen sağlam organ parçası yahut tamamının alıcının hasarlı ya da çalışmıyor durumdaki organı yerine koyabilmek amacıyla bir vücuttan diğer vücuda nakledilmesi durumuna verilen addır. Organ donörü, yaşayan kişi yahut kadavra olabilmektedir. Organ nakli hayat kurtaran bir durumdur. Kişilerin organ bağışı yapmayı onayladıkları takdirde sağlıklı olan organların öldükten sonra alınarak, uyumlu ve ihtiyaç sahiplerine nakil edilme işlemine verilen addır. Organ nakli konusunda birçok çalışma sürdüren bilim adamı, önce hayvandan hayvana daha sonra da insandan insana organ naklini denemişlerdir. Onaylanırsa sağlıklı olan tüm organların bağış yapılması mümkündür. Böbrek bağışı kişi hayattayken de yapılabilmektedir. Batı ülkelerinde organ naklinin %20 ‘si canlı donörlerden alınırken %80 ‘i kadavradan alınmaktadır. Ancak ülkemizde bu durum tam tersidir. Genellikle her yıl organların %85’i canlı donörlerden alınarak %15 ’i ise kadavradan alınmaktadır. Böbrek ve karaciğer nakilleri kadavradan yapılabildiği gibi, hastanın yakınları tarafından bağışlanan organlar ile de yapılabilmektedir. Ancak sadece kalp için bu durum maalesef mümkün değildir.
Dünyada yapılan doku ve organ nakilleri nelerdir?
- Doku Nakilleri: Deri Nakli, Kol/Bacak Nakli, Kalp Kapağı Nakli, Kornea Nakli, Yüz Nakli, Kemik Nakli
- Organ Nakilleri: Kalp Nakli, Akciğer Nakli, Karaciğer Nakli, Böbrek Nakli, Pankreas Nakli, Bağırsak Nakli
Hangi organların nakli yapılamaz?
İnsanların birçoğu hayattayken organlarını bağışlamaktadır. Bunun başlıca sebebi herhangi bir ölüm olayında işe yarayan organların başkalarının hayatını kurtarmasıdır. Bu yüzden organ bağışı işe yarayan organların başkalarının hayatını kurtarmasıdır. Bunun için organ bağışı sayesinde birçok insanın hayatını kurtarma şansımız vardır. Organ nakli yapmak oldukça önemlidir.
Beyin ölümü nedir?
Beyin ölümü, beyin fonksiyonlarının geri dönüşümsüz olarak kaybolmasıdır. Beyin ölümü gerçekleşen kişi solunum ve dolaşım ancak yoğun bakım koşullarında ventilatör gibi destek makinelerine bağlanarak sürdürülebilmektedir. Solunum ve kalp atılımları yapay olarak sürdürülebilirken beyin fonksiyonları yapay olarak sürdürülemez. Bu sebeple kişinin beyni öldüğü zaman tıbben ölü kabul edilir.Yoğun bakım ünitelerinde verilmekte olan tüm tıbbi desteğe rağmen ortalama 24-36 saat sonra beyin dışındaki organlar da fonksiyonlarını kaybetmektedirler. Beyin ölümü tanısı konmuş kişilerin maalesef hayata dönmeleri mümkün değildir. Beyin ölümünün gerçekleşmesinden sonra bu kişiler kadavra olarak adlandırılmaktadır. Bu donörlerde en kısa sürede yani organların fonksiyonlarını kaybetmeden önce, organları alınarak bekleyen hastalara nakledilmesi mümkündür.
Ülkemizde organ nakli ile ilgili en önemli sorunlardan biri beyin ölümünün teşhis sürecinin doğru ve bilinçli olarak yönetilememesidir. Böylece hem uygun donör bulunma olasılığı hem de beyin ölümü gerçekleşmiş olan hastanın gereksiz yere yoğun bakımı işgal etme süreci uzamaktadır.
