Frankenstein’ Varyantı Geri Döndü: Kovid-19’un Yeni Yüzü Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Koronavirüs pandemisi bitmiş olabilir ama SARS-CoV-2 virüsü hâlâ sahnede—hem de yeni bir kostümle: “Frankenstein varyantı.” Tıbbi ismiyle XFG olarak adlandırılan bu yeni varyant, hızla yayılıyor ve bazı semptomlarıyla mevsimsel grip ile kolayca karıştırılabiliyor. Uzmanlar özellikle aynı sonbahar alerjisi gibi şiddetli boğaz ağrısına dikkat çekiyor.

Medical Park Bahçelievler Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nuriye Taşdelen Fışgın, bu yeni varyant hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Fışgın’a göre, “Frankenstein” ismi sadece yaratıcı bir benzetme değil; varyantın oluşum mekanizması da bu ismi fazlasıyla hak ediyor.

Neden ‘Frankenstein’ Deniyor?

XFG varyantı, Omikron’un iki alt varyantı olan LF.7 ve LP.8.1.2’nin rekombinantı. Yani bu varyant, iki farklı türün aynı vücutta buluşup genetik yapılarını birleştirmesiyle oluşmuş. Bu birleşim sonucu, klasik mutasyonlardan farklı ve daha karmaşık bir varyant ortaya çıkıyor. Tıpkı Frankenstein’ın roman karakteri gibi—parçalardan oluşmuş, yeni ve öngörülemez bir yapı.

İlk Nerede ve Ne Zaman Görüldü?

Bu varyant ilk olarak Ocak 2025’te tespit edildi. İlkbahar ve yaz aylarında ise görülme sıklığı hızla arttı. Prof. Dr. Fışgın, Eylül 2025 itibarıyla dünya genelindeki tüm Kovid-19 örneklerinin yaklaşık %70’inin XFG varyantı olduğunu ifade ediyor. Türkiye’de de bu varyantın hızla yayılmakta olduğunu vurguluyor.

Daha Tehlikeli mi

XFG varyantı, önceki varyantlara kıyasla daha bulaşıcı. Bununla birlikte, daha ağır bir hastalığa yol açtığına dair güçlü bir kanıt bulunmuyor. Ancak özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler, yaşlılar ve kronik hastalıkları bulunan kişiler için risk daha yüksek. Bu gruplarda hastaneye yatış oranlarında artış gözlenmiş.

Belirtiler Nasıl? Gripten Farkı Ne?

Frankenstein varyantı, klasik Kovid-19 belirtileriyle benzerlik taşıyor ama bazı yönlerden ayrılıyor. En sık görülen belirtiler şunlar:

• Şiddetli boğaz ağrısı (en belirgin fark)
• Yüksek ateş
• Burun akıntısı ve tıkanıklığı
• Öksürük
• Tat ve koku kaybı

Hafif semptomlarla atlatılabildiği gibi, bazı kişilerde daha ağır bir tablo da oluşabiliyor. Nefes darlığı, göğüs ağrısı veya sürekli yüksek ateş gibi belirtiler görülürse, vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurmak gerekiyor.

PCR ile Tespit Edilebiliyor mu?

XFG için özel bir test henüz geliştirilmedi. Ancak klasik PCR testleri ve hızlı antijen testleri ile tanı koymak hâlâ mümkün. Mevsimsel grip ile belirtilerin çakışması, tanıyı zorlaştırabiliyor ama testler hâlâ etkili.

Aşılar Bu Varyanta Karşı Koruyor mu?

Pandemi sürecinde geliştirilen Kovid-19 aşıları, şu an dolaşımda olan yeni varyantlara karşı tam koruma sağlamıyor. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü, risk grupları için her yıl güncellenen aşıları öneriyor. 2025–2026 sezonu için geliştirilen aşılar, Omikron JN.1 ve LP.8.1 suşlarını hedef alıyor. Ancak şu an bu aşılar Türkiye’de mevcut değil.

Ne Yapmalıyız? Önlemler Değişti mi?

Hayır, önlemler hâlâ aynı:

• Kalabalık ortamlarda maske takılmalı,
• Eller sık sık ve doğru şekilde yıkanmalı,
• Belirtiler varsa test yapılmalı ve gerekirse izolasyon uygulanmalı.

Grip mevsimiyle çakışan bu dönemde, tedbirleri gevşetmek için doğru zaman değil.